Na wschód od centrum Cape Town, pomiędzy nabrzeżem a Table Mountain, leży zaniedbana i opuszczona część dzielnicy Zonnenbloem - Dystrykt Szósty (District Six). W latach czterdziestych XIX wieku przedmieście w Cape Town znane jako Dystrykt Szósty, dawniej obszar oznaczony jako Dystrykt 12, stanowił część kilku gospodarstw winiarskich. Należący do głównie Holendrów, później podzielony na mniejsze obszary, częściowo ze względu na bliskość portu, rynków i zamku, szybko się rozszerzył i stał się domem dla ludzi z różnych środowisk i narodowości. W 1867 roku Dystrykt 12 został przemianowany na Szósty, Kolorowi ludzie i uwolnieni niewolnicy mieszkali obok Anglików i Holendrów, podczas gdy irlandzcy imigranci, "ocierali" się o Malajskich muzulmanów, Hindusów oraz Żydów, masa różnorodnych narodów żyła w warunkach mniej niż idealnych.

Zdjęcie portu w Cape Town z Devils Peak w tle 1872. Tuż przed budową portu, Moore 1872 - Handbook of the Cape Colony, 1875. Licence:Public Domain

Ta ogromna mieszana społeczność uwolnionych niewolników (w 1838 r.), imigrantów z całego świata, wolnych robotników, kupców, muzyków i artystów, potrzebowała schronienia w Cape Town. Chcieli mieszkać blisko miasta, portu i fabryk, w których pracowali. Połączone w małe uliczki, budowle z małymi mieszkaniami, mieszczącymi nawet szesnaście osób, bez kanalizacji, zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu.

Cape Town procesja w rocznicę emancypacji niewolników, George Duff 1834 - MuseumAfrica 71/534 Licence:Public Domain

Dystrykt Szósty znany z eklektycznej populacji był jednym z najbardziej kolorowych obszarów w centrum miasta, energicznym i tętniącym życiem centrum, prawdziwym tyglem kultur. Znany również jako Kanaladorp (kanala oznacza "pomagać sobie nawzajem" w języku malajskim).

Brak urządzeń sanitarnych i ubóstwo odcisnęło swoje piętno na mieszkańcach i doprowadziło do wybuchu epidemii ospy w 1882 r. W 1901 r., pod fałszywym pretekstem ustawodawstwa dotyczące zdrowia, setki Czarnych mieszkańców zostało przymusowo przeniesionych do N'dabeni. To była pierwsza próba "oczyszczenia terenu". Z powodu rzekomego związku z wybuchem dżumy teren został zrównany z ziemią. Domy zostały odbudowane, ale Dystrykt Szósty popadł w nędzę, a mieszkańcy, którzy mogli sobie pozwolić na przeprowadzkę, przenieśli się na przedmieścia.

Plan ulic Dystryktu Szóstego - Muzeum, Photo: @highonthehog

Warunki życia w XX wieku nie były lepsze niż w XIX wieku. Ulice zawsze były zatłoczone gdyż mieszkała tam populacja około 60 000 ludzi.

Godfrey Street Dystrykt Szósty 1968, User: George Hallett Licence:CC BY-SA 3.0

Obszar ten miał kosmopolityczny charakter, był zatłoczony mieszanką wielorasową, dynamiczną i zróżnicowaną populacją byłych niewolników, Afrykańskich, Wschodnio-europejskich imigrantów, Malajów, Hindusów, aktywistów, muzyków i artystów. Wielu z nich prowadziło przyzwoite, godne życie, utrzymując razem rodziny. Był wielki duch wspólnoty, ubóstwo i wspólne doświadczenia codziennej walki, łączyły ludzi na wiele sposobów. Jednak wysoka stopa bezrobocia, przeludnienie i ubóstwo doprowadziły do kradzieży, prostytucji i morderstw. W latach trzydziestych powstał plan urbanizacji dla Dystryktu Szóstego. Plan rekonstrukcji gminy wiązał się z "pomysłem" rozbicia Dystryktu Szóstego.

Chór malajski, User: Ragesoss Licence:Public Domain

Stary znak z epoki apartheidu, User: Mulungu95 Licence:CC BY-SA 3.0

Republika Południowej Afryki uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1934 r. I rozpoczął się proces usuwania i marginalizacji. Rząd Republiki Południowej Afryki zwiększył segregację białych i czarnych Afrykanów. W 1948 r. Partia Nacjonalistyczna wygrała wybory. Silnie skoncentrowana na roli historii w tożsamości afrykanerskiej, przedstawiając inne rasy jako gorsze i kanonizując historię Voortrekkerow i Afrikaans - apartheid stał się oficjalną ideologią rządu. Fala praw apartheidu zaczęła wywierać presję na przetrwanie społeczności wielokulturowych, w tym na Dystryktu Szóstego.

Różnice rasowe, User: Mulungu95 Licence:CC BY-SA 3.0

>"Apartheid" pochodzi z języka afrikaans oznaczającego "odrębność". Zwycięstwo Partii Narodowej z 1948 roku sformalizowało ten termin jako praktykę legislacyjną. Oznaczało to oddzielny rozwój dla wszystkich grup rasowych i ograniczenie obszarów mieszkalnych dla czarnych i białych. Obszary wiejskie, zwane bantustanami, rezerwami i częściej ojczyzną, były wyznaczonymi obszarami dla czarnych Afrykanów. Premier RPA Hendrik Verwoed od 1958 r., aż do zamachu na niego w 1966 r., znany był jako "Architekt apartheidu".[Streets, skollies and Coons in District Six](https://www.duo.uio.no/bitstream/handle/10852/16667/Lea.pdf?sequence=2)

Podczas reżimu apartheidu w latach sześćdziesiątych media określiły ten teren jako brudne, zarażone miejsce pełne gangów i burdeli, zagrożenie dla zdrowia, slums. 11 lutego 1966 r. PW Botha ogłosił Dystryktu Szósty "białym obszarem". Ustawa o segregacji grupowej sprawiła, że wszyscy nie-biali mieszkańcy Dystryktu Szóstego zostali eksmitowani i przeniesieni dalej poza miasto do Cape Flats. Nastąpiły oburzenie i protesty, ale bezskutecznie. Afrykanie zostali przeniesieni do Guguletu, Langa lub Khayelitsha, Kolorowi ludzie na Mitchells Plain, Hanover Park lub Bonteheuwel. Wszyscy byli oddzieleni od przyjaciół i rodziny.

Obraz Cape Town i okolic, patrząc z na wschód. Półwysep Przylądkowy na pierwszym planie; Table Bay z Robben Island po lewej; False Bay z Seal Island po prawej. Góry Bolandu do tyłu. Owal (długa oś około 25 km) z grubsza obejmuje Cape Flats, User: Joewright Licence:CC BY-SA 3.0

Panorama Khayelitsha patrząc w stronę Table Mountain, User: KennyOMG Licence:CC BY-SA 3.0

Pierwsze wyburzenia rozpoczęto w 1968 r., przez okres 15 lat nie-biali mieszkańcy tego obszaru zostali przymusowo przeniesieni. Dystrykt Szósty został zniwelowany dom po domu, a jedyne pozostawione budynki były miejscami kultu, jak Meczet Al-Azhar.

Pomimo starań rządu o komercjalizację i wypełnienie terenu białymi mieszkańcami, pozostał on bezludnym kawałkiem ziemi. Po pierwsze, niewielu białych ludzi chciało mieszkać w tej okolicy. Z powodu całej negatywnej prasy i oporu ze strony byłych mieszkańców, inwestorzy byli niechętni, a obszar pozostawał w dużej mierze pusty. Te wysiłki zmierzające do oddzielenia ludzi różnych ras okazały sie niepotrzebne i bezpodstawne.

Nieużytki w byłym Dystrykcie Szóstym, User: Zakysant Licence:CC BY-SA 3.0

Table Mountain and Lion's Head za opuszczonym Dystryktem Szóstym, Grudzień 2006 r, User: Derek Keats Licence:CC BY-SA 2.0

Pierwszym projektem rozwojowym zbudowanym w 1979 r. na ziemi, która obecnie nosiła nazwę Zonnebloem, był "biały" uniwersytet techniczny Cape Technikon, była to także ostateczna pieczęć rządu apartheidu. W tym samym roku utworzono wspólnotową grupę "Friends of District Six". Wspólna identyfikacja zapewniła ludziom środki do radzenia sobie z nową rzeczywistością.

Dzięki staraniom komitetu "Hands off District Six (HODS)", utworzonego w 1987 roku, dwa lata później powołano Fundację Muzeum Dystryktu Szóstego, w 1994 roku w muzeum otwarto pierwszą wystawę.

District Six Museum, Photo: @highonthehog

District Six Museum, Photo: @highonthehog

Plakat wyborczy ANC 2001, User: Henry M.Trotter Licence:Public Domain

Zlokalizowane w hali na terenie posiadłości Zonnebloem, Muzeum Dystryktu Szóstego, przedstawia raporty z pierwszej ręki od pierwotnych mieszkańców. Opowiada historie o ostrych, wymuszonych przeprowadzkach. Zachowuje, odtwarza i leczy wspomnienia byłych mieszkańców i ich rodzin. Dzięki planowi zagospodarowania przestrzennego, pierwotni mieszkańcy mogli odzyskać swoją ziemię. Do 2004 roku rozpoczęły się prace nad pierwszymi nowymi budynkami, a prezydent Nelson Mandela przekazał klucze pierwszym powracającym mieszkańcom. Niestety, po trzech latach Komitet Roboczy Dystryktu Szóstego wstrzymał negocjacje z Gminą Cape Town, a biurokracja czyni proces bardzo powolnym. W ciągu ostatnich 24 lat wybudowano ponad 100 nowych mieszkań.

Oryginalne nazwy ulic, District Six Museum, Photo: @highonthehog

Kolorowe domy w Dystrykcie Szóstym, User: HelenOnline Licence:CC BY-SA 3.0

Budynki na Albertus Street, User: HelenOnline Licence:CC BY-SA 4.0

W ostatnich latach Dystrykt Szósty stał się dość ikonicznym i modnym obszarem miejskim, jednak puste obszary ziemi odstraszają, w niektórych częściach krajobrazu, który niegdyś należał do Dystryktu Szóstego, pozostaje pusta przestrzeń po wysiedlonej społeczności w samym sercu pięknego miasta Cape Town.

Charly's Bakery w starej żydowskiej księgarni, 38 Canterbury Street, User: HelenOnline Licence:CC BY-SA 3.0

Autor: @highonthehog

***Przypisy*** Photo: @highonthehog Obrazy: Źródła podane ponizej fotografii • Beyers Christiaan, The Cultural Politics of "Community" and Citizenship in the District Six Museum, Cape Town, Anthropologica Vol. 50, No. 2 Canadian Anthropology Society, 2008 • Jonas Ursin, Holm Lea, Streets, Skollies and Coons in District Six, Dissertation for the Cand.polit degree University of Oslo, Department of Social Anthropology, 2007 • Davenport, Saunders, South Africa. A modern history, MacMillan Press Limited, 2000 • Rive, R., Buckingham Palace. District Six Cape Town: David Philip, 1996 • Coombes, Annie E., History after Apartheid: Visual Culture and Public Memory in a Democratic South Africa, Duke University Press, Nov 3, 2003