Zgodnie z obowiązującym prawem, w Polsce opodatkowaniu podlegają spadki oraz darowizny. Wysokość należnego podatku jest zależna od grupy do jakiej zalicza się podatnik (o czym dokładniej poniżej), a także od tego, czy wartość otrzymanej przez danego podatnika darowizny przekracza kwotę wolną od podatku. Warto też wiedzieć, że zdarzają się takie przypadki, w których podatek od darowizny nie obowiązuje. Aby prawidłowo wywiązać się z obowiązku podatkowego od darowizny, należy więc dokładnie zapoznać się z tym, co mówi na ten temat prawo.

Podatek od darowizny - zasady

Podatek od darowizn oraz spadków muszą zapłacić te osoby, które w taki właśnie sposób nabyły określony majątek. Tego rodzaju podatek trzeba uiścić wtedy, kiedy wartość otrzymanego majątku przekroczy kwotę wolną od podatku przewidzianą dla spadków i darowizn. W roku 2019 nie nastąpiły na tym polu żadne zmiany, stąd tez wartości te pozostają takie same jak w roku 2018. Tak więc, kwota wolna od podatku (gdy otrzymany majątek nie ulega opodatkowaniu) wynosi aktualnie:

9.637 zł - kiedy nabywcą spadku albo darowizny jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. Mowa tutaj o małżonku (obecnym albo w separacji, nie byłym). O tzw. osobach zstępnych: syn, córka, wnuk, prawnuk, oraz o osobach wstępnych: matka, ojciec, rodzeństwo, dziadkowie, ojczym, macocha, teściowie; pasierb, zięć czy też synowa.
7.276 zł - kiedy nabywcą spadku albo darowizny jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej. Są to - zstępni rodzeństwa: siostrzeniec, bratanek, a także rodzeństwo rodziców: wuj, ciotka. W II grupie podatkowej znajdują się również: małżonkowie rodzeństwa (na przykład mąż siostry, żona brata), rodzeństwo małżonków (np. szwagier to znaczy brat żony), ale też małżonkowie rodzeństwa małżonków (czyli mąż siostry męża), zstępni i małżonkowie pasierbów; małżonkowie innych zstępnych.
4.902 zł - kiedy nabywcą spadku albo darowizny jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej, czyli do tzw. innych nabywców. Są to wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym obdarowani, którzy nie są spokrewnieni z osobą przekazującą spadek czy darowiznę.

Jak więc wyraźnie widać przy ustalaniu kwoty wolnej od podatku przypisanej do konkretnej grupy, wszystko opiera się na stopniu pokrewieństwa pomiędzy osobą, która otrzymała darowiznę a darczyńcą. Warto też zaznaczyć, że osoby określane zstępnymi to głównie potomkowie: dzieci, wnuki, natomiast osoby nazwane wstępnymi to przodkowie: dziadkowie, rodzice, itd.

Jak się oblicza podatek od darowizny?

W naszym kraju, zgodnie z obowiązującym prawem, ten rodzaj podatku oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania, przekraczającej wysokość kwoty wolnej od podatku. Robi się to w zgodności z następującą skalą:

Dla I grupy podatkowej:
Przy kwocie nadwyżki do 10.278 złotych, podatek wynosi 3%. Kiedy kwota nadwyżki znajduje się w przedziale od 10.278 do 20.556 złotych, to podatek wynosi wtedy 308.30 zł i 5% nadwyżki ponad 10.278 zł. W przypadku darowizny z wartością nadwyżki ponad 20.556 złotych, podatek wyniesie 822.20 zł i 7% nadwyżki ponad 20.556 złotych.
Dla II grupy podatkowej:
Przy kwocie nadwyżki do 10.278 złotych, podatek wynosi 7%. Kiedy kwota nadwyżki darowizny znajduje się w przedziale od 10.278 do 20.556 złotych, to podatek wynosi w takim wypadku 719,50 zł i 9% ponad 10.278 zł. W przypadku darowizny z wartością nadwyżki 20.556 złotych, podatek wyniesie 1.644.50 zł i 12% od nadwyżki ponad 20.556 złotych.
Dla III grupy podatkowej:
Przy kwocie nadwyżki do 10.278 złotych, podatek wynosi 12%. Kiedy kwota nadwyżki darowizny znajduje się w przedziale od 10.278 do 20.556 złotych, to podatek wynosi 1.233.40 zł i 16% od nadwyżki ponad 10.278 zł. W przypadku darowizny przekraczającej kwotę nadwyżki 20.556 złotych, podatek wyniesie 2.877.90 zł i 20% od nadwyżki ponad 20.556 złotych.

Podatek od darowizn: zwolnienie dla najbliższej rodziny

Warto wiedzieć, że możliwe jest całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Dotyczyć może ono najbliższej rodziny, to znaczy: małżonka, osób zstępnych (dzieci), wstępnych (rodziców, dziadków), rodzeństwa, pasierbów, ojczyma czy macochy. Warunkiem takiego zwolnienia jest jednak zgłoszenie nabycia spadku/darowizny otrzymanych od najbliższej rodziny do urzędu skarbowego. Takie zgłoszenie musi zostać dokonane (na formularzu SD-Z2), w terminie do sześciu miesięcy od:

dnia nabycia darowizny,
dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Co ważne, obowiązek zgłoszenia darowizny lub spadku nie występuje wtedy, gdy wartość nabytego majątku albo łącznie od tej samej osoby albo po prostu po tej samej osobie, w okresie pięciu lat poprzedzających rok w którym nastąpiło ostatnie nabycie, nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Wartość ta ma być doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych. Dla przypomnienia - kwota wolna od podatku to obecnie 9.637 złotych. Zgłoszeniu do urzędu skarbowego nie podlega również darowizna, która została nabyta na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Przekazanie firmy ze zwolnieniem od podatku

Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn od dnia 25 listopada 2018 roku, tyczy się także nabycia (w drodze zapisu windykacyjnego bądź dziedziczenia), własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej albo udziału w nim. Aby tak się stało, należy spełnić tutaj kilka warunków:

Zgłoszenie przez obdarowanego nabycia własności przedsiębiorstwa (albo udziału w nim) w urzędzie skarbowym. Musi się to odbyć w okresie sześciu miesięcy od dnia: uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, dnia wydania europejskiego poświadczenia spadkowego lub też zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Zgłoszenia nabycia majątku dokonuje się na druku SD-ZP.
Prowadzenie przedsiębiorstwa przez nabywcę przez okres co najmniej dwóch lat od dnia jego nabycia. Kiedy przedsiębiorstwo zostanie nabyte przez więcej niż jedną osobę, zwolnienie od podatku będzie przysługiwać tym nabywcom, którzy będą je prowadzić przez okres co najmniej dwóch lat od dnia jego nabycia.

źródło: ustawa o podatku od spadków i darowizn, podatki.gov.pl, zaradnyfinansowo,